Makatta kaşıntı (anüste kaşıntı, popo kaşıntısı) toplumda sıklıkla görülen bir şikâyettir. Tıbbi olarak Pruritus Ani olarak da anılmaktadır. Kaşıntı her zaman bir hastalığın belirtisi olmamakla birlikte anal bölgede görülen bazı kaşıntılar bir hastalık belirtisi olabilmektedir. Bir hastalık habercisi olsa da olmasa da bu bölgede görülen kaşıntı şikayetleri kişiyi toplumda zor durumda bırakabilir.
Bu yazımızda makatta kaşıntı şikayetine neden olan durumlar ve makatta kaşıntı şikayetinin nasıl tedavi edileceği ele alınacaktır.
Makatta Kaşıntı Neden Olur?
Popo bölgesinde kaşıntı sorunu dermatolojik bir sorun kaynaklı olabilir, enfeksiyon ya da iltihaba bağlı olarak ortaya çıkabilir ya da proktolojik bir hastalıkla bağlantılı olabilir. Makatta kaşıntı şikayetinin en yaygın görülen nedeni proktolojik hastalıklardır.
Makatta Kaşıntı Hangi Hastalıkların Belirtisidir?
Proktolojik Hastalıklara Bağlı Anüs Kaşıntısı
Basur (Hemoroid)
Makatta kaşıntı şikayetine neden olan hastalıkların başında hemoroid yani halk arasında bilinen ismi ile basur gelir.
Basur hastalığı kabızlık, aşırı ıkınma ve ishal gibi durumlara bağlı olarak makat içerisinde bulunan damarların şişerek makat dışına sarkmasına bağlı olarak oluşan bir hastalıktır. Makat dışına sarkan memeciklerin neden olduğu sürtünmeye bağlı olarak hastalarda kaşıntı şikayeti görülür. Basur şikayetinin ilerlemesi ile birlikte kaşıntının şiddetinde de artış görülür.
Bu tür bir kaşıntının ortadan kalkması için basur hastalığının tedavi edilmesi gerekir. Aksi halde alınacak önlemler yalnızca geçici çözüm olacaktır.
Basur hastalığı teşhis ve tedavisi ile ilgili detaylı bilgi için aşağıdaki yazımızı inceleyebilirsiniz.
https://www.ideatip.com.tr/ameliyatsiz-basur-tedavisi/
Tedavi süreci başlatılana kadar hastanın şikayetlerinin azalması ve konforlu bir tedavi süreci geçirmesi için makat bölgesi kaşıntıları için özel olarak geliştirilmiş bitkisel içerikli pruzon pomad kullanılabilir. Ama kaşıntıdan kalıcı olarak kurtulmak için basur tedavisi ihmal edilmemelidir.
Erken evrede olan basur sorunlarının lazer ve lastik bantla boğma gibi yöntemlerle, klinik ortamında, kesi ve dikiş olmadan kolaylıkla tedavi edilebildiği unutulmamalıdır.
Makat Çatlağı (Anal Fissür)
Anal fissür kabızlığa bağlı olarak sertleşen dışkının anüsten geçerken yara ve yırtık oluşturmasıdır. Oluşan bu yara ve yırtıklar kaşıntı ve tahriş gibi sorunlarda neden olmaktadır. Özellikle tedavi edilmeyen makat çatlağı sorunlarında memecik oluşum görülür ve bu durumda tıpkı hemoroid hastalığında olduğu kaşıntıya neden olur.
Makat çatlağına bağlı kaşıntıdan kurtulmak için makatta oluşan yaranın tedavi edilmesi gerekir. Bunun için bitkisel içerikli anuflex krem kullanılması önerilir. Kremle sonuç alınmayan durumlarda ise anüs bölgesine yapılan botox enjeksiyonu ile tedavi sağlanır.
Tedavi sürecinde hastanın kaşıntı şikayetinden rahatsızlık duymaması içinse pruzon krem kullanılması önerilir.
Makat çatlağı neden olur, nasıl tedavi edilir detaylı bilgi sahibi olmak için aşağıdaki yer alan yazımızı okuyabilirsiniz.
Kondilom ( Anal ve Genital Siğil)
Makat bölgesinde kaşıntıya neden olan ve en sık karşılaşılan sorunlardan birisi de kondilomdur. Kondilom HPV virüsüne bağlı olarak anal ve genital bölgede ortaya çıkan siğillerdir. Bu siğiller vücudumuzda oluşan diğer siğillerden farklı olarak çok hızlı bir şekilde yayılabilir, bulaşabilir ve tedavi edilmediği takdirde kansere neden olabilir.
Makat bölgesi nemli bir bölge olmasından dolayı siğiller hastada şiddetli kaşıntıya neden olarak toplumda zor durumda kalmasına neden olabilir. Aynı şekilde bölgenin nemli olması siğillerin hızlı bir şekilde yayılmasına da neden olmaktadır.
Kondiloma bağlı kaşıntı sorunundan kurtulmak için krem kullanılması önerilir. Ancak diğer hastalıklarda olduğundan daha acil ve önemli olarak siğillerin tedavi edilmesi gereklidir. Siğiller tedavi edilmezse kansere neden olabilir. Kanserleşmese dahi hızla yayılmasından dolayı uzun ve zorlu bir tedavi sürecine neden olabilir.
Kondilom tedavi kadar kondilomdan korunmakta önemlidir. Cinsel olarak aktif her bireyin HPV aşısı yaptırması önerilir. Aşılama sayesinde HPV virüsü ile temas olsa bile siğil oluşma riskinden %90 a kadar korunma sağlanır.
Kondilom teşhis, tedavisi ve HPV aşısı ile ilgili detaylı bilgi için tıklayınız.
Perianal Fistül (Makat Fistülü)
Makat bölgesinde görülen en zorlu hastalık perianal fistül yani makat fistülüdür. Makat bölgesinde oluşan apsenin kendi kendine patlaması sonucunda anüs ve bağırsak arasında bir kanal oluşur buna fistül ismi verilir. Bu kanalda sürekli olarak iltihap akar. Bu şekilde bir akıntı makatta ıslaklık, makatta kötü koku ve şiddetli kaşıntıya neden olmaktadır.
Bu hastalığın tedavisi uzun ve yorucu olabilmektedir. Tedavi sürecinde hastanın en azından kaşıntı şikayetinin hafifletilmesi için pruzon krem kullanılması önerilir.
Fistül gibi zorlu bir hastalıktan korunmak için anal bölgede oluşan apselerin mutlaka hekim kontrolünde boşaltılması önerilmektedir. Aksi halde apsenin kendi kendine patlaması fistül oluşmasına neden olabilmektedir.
Dermatolojik Nedenler Kaynaklı Anüs Kaşıntısı
Makat bölgesinde görülen ve proktolojik hastalıklar kadar olmasa da kaşıntıya neden olan cilt hastalıkları bulunmaktadır. Makat bölgesinde kaşıntıya neden olan dermatolojik hastalıklardan en sık görülenleri şunlardır;
- Perianal egzama
- Liken planus
- Paget Hastalığı
- Sedef Hastalığı
- Candina Mantarı
- Kıl Kurdu
- Herpes Simpleks Virüsü (Uçuk Hastalığı)
Makat bölgesinde deri hastalıklarına bağlı olarak ortaya çıkan kaşıntı şikayetlerinden kurtulmak için öncelikle kaşıntıya neden olan sorunun doğru tespit edilmesi gerekir. Örneğin candida mantarına bağlı bir kaşıntının kalıcı olarak tedavi edilmesi için mutlaka mantar sorununun çözülmesi gerekir. Sorun doğru tespit edilirse kaşıntı sorununun kalıcı olarak tedavi edilmemesi için bir neden yoktur.
Popo bölgesinde oluşan deri hastalıklarının iyileşme süreci biraz zaman alabilir. Bu süreçte hastanın poposunda kaşıntı olmaması ve toplumda zor durumda kalmaması için pruzon krem kullanması önerilir.
Herhangi Bir Hastalıkla Bağlantılı Olmayan Makat Kaşıntısı Nedenleri
- Anüs bölgesinin yeterinde temizlenmemesi ya da aşırı temizlenmesi
- Beslenme alışkanlıkları
- Aşırı dar giyinmek
- Fazla kilolu olmak
- Makatta (popoda) aşır terleme
- Uzun süre oturmak
Beslenme Alışkanlıklarına Bağlı Makat Kaşıntısı
Beslenme alışkanlıklarına bağlı olarak makatta kaşıntı şikayetleri de sıklıkla görülür. Özellikle acı ve yoğun baharatlı yemekler, turşular, paketli gıdalar makatta kaşıntıya neden olan besinlerin başındadır. Ancak şu besin makatta kaşıntı yapar gibi bir genelleme yapılması mümkün değildir. Her bireyin farklı besin veya besin gruplarına karşı hassasiyeti olabilir. Kişinin yediklerini not alması ve hassasiyeti olan besinleri tespit etmesi ve bunları tüketmemesi kaşıntıdan kurtulması için yeterlidir.
Beslenme kaynaklı kaşıntı için pruzon krem kullanılması yeterlidir.
Makat Kaşıntısı Nasıl Geçer?
Yukarıda detaylı olarak bahsedildiği gibi kaşıntının tamamen geçmesi için altında yatan nedenin tespit edilmesi ve sonrasına tedavi edilmesi gerekir.
Herhangi bir hastalığa bağlı kaşıntılarda tedavi sürecinde ya da geçici olarak ortaya çıkan kaşıntı sorunlarında krem kullanılması önerilir. Piyasada iki tür krem bulunur. Bunlar kimyasal içerikli (kortizonlu) kremler ya da bitkisel içerikli kremledir. Bu kremlerin kullanılması ile kaşıntı sorunu geçer.
Makat Kaşıntısına Hangi Krem İyi Gelir?
Kortizonlu Kaşıntı Kremleri
- Beklazon
- Momecon
- Sinokort
- Advantan
- Hipokort
- Nerisona C
- Demovate
- Fucikort
Bitkisek İçerikli Kaşıntı Kremleri
- Pruzon Pomad
Kortizon ciltte dikkatli kullanılması gerek bir etken maddedir. Kortizonun 3-4 günden fazla süre ciltle temas etmesi cildin incelmesine ve hasar almasına neden olur. Bu nedenle içeriğinde kortizon olan ürünlerin birkaç günden fazla kullanılması önerilmez. Özellikle anüs bölgesi ve makat deliği gibi cildin hassas olduğu bölgelerde kortizon içerikli ürünler öncelikli olarak tercih edilmemelidir.
Kortizon içerikli ürünler yerine bitkisel içerikli ürünlerin kullanılması önerilir.
Şuan piyasada en çok tercih edilen ve memnuniyet oranı yüksek ürün pruzon kremdir. İçeriğinde bulunan bitkisel özler sayesinde hem kaşıntı sorununu çözer hem de cildin yenilenmesini sağlar. İçeriğinin bitkisel olması sayesinde bebeklerde bile güvenle kullanılmaktadır.
Travazol Krem Makat Kaşıntısına İyi Gelir Mi?
Travazol mantar kremidir. Bu nedenle kaşıntı tedavisinde kullanılmaz. Ancak mantar bulgusu gözlenmesi durumunda doktor reçetesi ile kullanılabilir.
Fito Krem Anüs Kaşıntısı İçin Kullanılır Mı?
Hayır. Fito doku yenileme özelliği olan bir kremdir. Kaşıntı tedavisinde etkisizdir.
Bitkisel Kaşıntı Tedavisi Olur Mu?
Evet. Gerekli bitkisel özlerden elde edilecek bir kremle makat kaşıntısı tedavi edilebilir. Ancak içeriğindeki etken maddeler iyi araştırılmalı ve doğru oranlarda kullanılmalıdır. Bitkisel içeriği kendi hazırlamak istemeyenler ise meyan kökü özünden elde edilen pruzon kremi tercih edebilir.
Tuvaletten Sonra Makatta Olan Kaşıntı Nasıl Geçer?
Anüs deliğinde ortaya çıkan bir kaşıntı varsa altında yatan bir proktolojk hastalık olup olmadığı araştırılmalıdır. Ek olarak krem kullanarak kaşıntı sorunu geçirilebilir.
Makatta Kaşıntı İçin Hangi Doktora Gidilir? Makatta Kaşıntı Hangi Bölüm Bakar?
Makat bölgesi hastalıklarının teşhis ve tedavisi için genel cerrahi uzmanları tercih edilir. Genel cerrahi oldukça geniş bir alandır. Bu nedenle doktorun proktoloji yani makat hastalıkları alanında uzman olması faydalı olacaktır.
Makatta Kaşıntı İçin İlaç Var Mı?
Maalesef makat kaşıntısı için ağızdan alınacak bir ilaç yoktur. Ancak kremlerle tedavi sağlanabilir.
Kaynaklar
Siddiqi, S. A., & Siddika, A. M. (2018). Pruritus ani. Keighley & Williams’ Surgery of the Anus, Rectum and Colon, Fourth Edition, 239-250.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2647235
Jakubauskas, M., & Dulskas, A. (2023). Evaluation, management and future perspectives of anal pruritus: a narrative review. European Journal of Medical Research, 28(1), 57.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC9892672
Ansari, P. (2016). Pruritus ani. Clinics in Colon and Rectal Surgery, 29(01), 038-042.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4755774
