Makat hastalıklarının şikayetleri genellikle birbiri ile benzerlik göstermektedir. Fistülü diğer anal bölge hastalıklarından ayıran yanı akıntıya neden olmasıdır. Fistül akıntıya neden olan tek makat hastalığıdır. Elbette hastalığın tek belirtisi akıntı değildir. Fistül hastalığının oluştuğunun düşünülmesi için akıntı, kaşıntı, oluşan iltihabın akması için oluşan çıkış deliği, sık sık yenilenen apse oluşumu, apse olduğu zaman şişlik ve şiddetli ağrı, pişik ve mayasıl gibi belirtiler görülebilir. Bu belirtilerin birkaçının ya da tamamının olması fistülün habercisi olabilir.
Fistül Tedavi Seçenekleri Nelerdir?
Fistül oluşmasının %95 oranla sebebi makatta oluşan apselerdir. Apse oluşumu fark edildiğinde doktora başvurulması fistüle dönüşmeden kolayca tedavi edilebilmesine olanak sağlar.
Ameliyatlı Tedaviler
Fistül için çeşitli cerrahi teknikler geliştirilmiştir. Basit ve karmaşık fistüller için farklı tedavi teknikleri uygulanmaktadır. Basit fistüller için fistülektomi, fistülotomi ve yapıştırma uygulaması, karmaşık fistüller için seton yöntemi tercih edilmektedir. [1]
Fistülotomi
Lokal anestezi ile uygulanabilen bir ameliyattır. Oluşan boru şeklindeki yapı üst tarafından kesilerek kanal haline getirilir. Üst kısmının açılması ile kanalın içi temizlenir. Süreç içerisinde kanal alttan dolarak kapanır. Başarı oranı %98 civarındadır.
Fistülektomi
Fistülotomiye göre biraz daha komplike bir cerrahi operasyondur. Ancak buna rağmen lokal anestezi ile uygulanabilir. Bu sayede hastane yatışına gerek duyulmaz. Fistülektomide kanala müdahale edilmek yerine oluşmuş boru şeklindeki yapı vücuttan komple çıkarılır. Cerrahi olarak risksiz ve kolay bir uygulamadır.
Fistülü Yapıştırma
Tedavi uygulamaları arasında başarı oranı en düşük olandır. Bu nedenle cerrahlar tarafından pek tercih edilmez. Tedavi, birleştiği zaman kısa süre içerisinde donan 404 yapıştırıcı benzeri 2 etken maddenin farklı enjektörler yardımı ile fistül borusunun içerisine sıkılması şeklinde uygulanır. Aynı anda kanala sıkılan etken madde kısa sürede sertleşir ve donar. Böylece kanal kapanmış ve akıntı durmuş olur. Ancak kanalın tam tıkanmaması gibi durumlara bağlı olarak tekrarlayan apseler oluşabilir. Yan etkilerinin fazla ve maliyetinin yüksek olması sebebi ile tercih edilmez.
Seton Yöntemi
Karmaı fistüller makat kasları arasında dolaşan fistülledir. Tedavi uygulaması basit türe göre daha farklı ve komplikedir. Anal bölgede kesi uygulanarak yapılan cerrahi müdahaleler genellikle risklerinden dolyı tercih edilmez. Makat kaslarında yapılan kesiler gaz ve dışkı tutamama sorununa neden olabilir. Bu nedenle kesi yapılmayan teknikler tercih edilir.
Seton uygulamasında fistül kanalının içinden uygun materyallerden yapılmış bir ip geçirilir. İç ve dış deliklerden geçirilen ip uygun şekilde bağlanır. İp bir miktar gergin olacak şekilde ayarlanır. İp oldukça yavaş bir şekilde kayarak ilerler. Bu esnada kaslar milim mili kesilir. Böylece ip aşağı doğru kayarken sorunlu doku kapanıp iyileşir. İp bir anda değil de yavaş yavaş ilerler. Bu sayede kesilen kaslar iyileşerek yola devam edilir. Bu durumda gaz ve dışkı kaçırma riskini ortadan kaldırır.
Komplex bir ameliyattır. Tedavisi başka bir yolla yapılamayan fistüllerde uygulanır. Başarı yüzdesi %60 civarındadır. Bir ameliyat için %60 oranı düşük olmasına rağmen tedavi edilemeyen karmaşık fistüller için bu oran yeterli bulunabilir.
Lazerle Fistül Tedavisi
Lazer cihazı yüksek düzeyde ışık saçan bir cihazdır. Bu cihaz sayesinde istenilen bölgeye sıcaklık uygulanabilir. Tıpta çeşitli alanlarda lazer ısısı kullanılmaktadır. Hatta anal bölge hastalıklarından da lazerle tedavi edilenler bulunmaktadır. Bunlardan biriside fistüldür.
Fistüller içleri boş iki ucu açık olan boru şeklinde yapılardır. Lazerin uygun kalınlıktaki ucu bu kanal içerisinde sokulur ve iç deliğe kadar ilerletilir. Ardından ısı verilerek yavaş yavaş dış deliğe doğru çekilir. Böylece borunun arkada kalan kısmı yakılarak ilerlenir. Bölgede yanık yani bir tahrip olduğunu algılayan vücut yanan kısmı onarır. Böylece tahrip olan alanda sağlıklı ve temiz bir doku gelişir. Ardından sorunun tekrar etmemesi için kanalın iç ve dış deliği dikişle kapatılır.
Ameliyat seçeneğine göre lazer tekniği oldukça avantajlıdır. İşlem sonrasında uzun süre devam eden pansuman gibi özel bakımlara ihtiyaç duymazlar. Tedavinin oldukça pratik olması sayesinde kısa süre içerisinde tedavi olup 2 ila 4 gün içerisinde sosyal yaşantısına dönebilirler. Ayrıca kesi olmaması sayesinde gaz ve dışkı kaçırma riski yoktur.
Fistül İçin Hangi Doktora Gidilmeli?
Makat hastalıklarının tedavisi için genel cerrahinin bir kolu olan proktoloji alanında uzman hekimler tercih edilmelidir. Alanında uzman olan bir doktor güncel uygulamalar hakkında daha donanımlı olacaktır. Bu alanda uzman ve yenilikleri takip etmeyen bir doktora denk gelmeniz halinde ameliyat olmadan tedavi olabileceğiniz bir sorun için tedavi olmak zorunda kalabilirsiniz.
Kaynak
[1] https://www.nhs.uk/conditions/anal-fistula/
