Anal Fissür ya da daha anlaşılır ismiyle belirtmek gerekirse makat çatlağı olarak da bilinir. Hemoroid (basur) hastalığından sonra makat hastalıkları arasında ikinci sırada yer almaktadır. Riskli gruplar arasında bebekler, hamileler ve yaşlılar olmak üzere tüm insanlar yer alır. Özellikle kabızlık problemi olan insanlarda risk 2 katına çıkmaktadır.
Makat Çatlağı Nedir?
Dilerseniz ilk olarak hastalığın görüldüğü yer ve yapısını anlayarak başlayalım. Anal fissür isminden de anlaşılacağı üzere anal kanalda çatlak, yırtık ya da küçük bir kesik olarak tarif edilir. Tabii ki belirtileri bununla sınırlı değildir. Dışkıma esnasında kanama ve ağrı kişiyi canından bezdirebilir.
Yeni Dönem ve Kronik Olarak Ayrılır
Hastalık ilk ortaya çıktığı andan itibaren 10-15 gün boyunca yeni dönem olarak kabul edilir. Bu süreçte şikâyetleri daha hafif, tedavisi daha kolaydır. 15 Gün sonrasında herhangi bir tedavi olunmaması, iyileşmemesi halinde ise kronikleşecektir. Bu durum şikâyetlerin artması, tedavinin zorlaşması anlamına gelir.
Neden Olur?
Yukarıda da belirtildiği gibi en önemli nedeni konstipasyon dediğimiz kabızlık olmaktadır. Tabii ki tek neden bu değildir. Çünkü kalın bağırsakta ve rektumda görülen hastalıklarda yine makatta çatlak oluşumunu kolaylaştırmaktadır. Şimdi dilerseniz muhtemel nedenleri başlıklar halinde görelim.
Kabızlık
Evet, arkadaşlar milyonlarca insanın yaşadığı ortak problem olmasına karşın çokta fazla dikkate almadığımız kabızlık, hemoroid gibi makat çatlağı da yapabiliyor. Basit ve kronik olmak üzere ikiye ayrılan kabızlık, dışkının kuru, sert ve daha kalın olmasına neden olmaktadır.
Dışkı Anüs Mukozasını (Cildini) Keserek Geçiyor
Dışkı anal kanaldan geçerken sert ve kuru oluşundan dolayı anüse yakın bir noktada kesik (yırtık) oluşmasına sebep olur. İşte o andan itibaren dayanılması güç bir can yanması ve kanama fark edebilirsiniz.
İnflamatuvar Bağırsak Hastalıkları
Cildin kolayca yırtılmasına neden olan bazı iltihabi hastalıklara sahip olabilirsiniz. Kalın bağırsak iltihabı olarak da bilinen Crohn sadece kalın bağırsak ile sınırlı kalmadan anüsün son kısmına kadar olan cildi etkilemektedir. Bağışıklık sistemi zayıf olan insanlarda bu problem sıkça görülmektedir.
Yaşlılık
Bebekler gibi ileri yaştaki insanlarda da sıkça görülür. Bunun nedeni kan akışındaki azalma gösterilmektedir. Cilt yeterli miktarda kan aile beslenemediği için zayıflamaktadır.
Ters İlişki, Makata Yabancı Cisim Sokma
Bir diğer neden ise ters ilişki olmaktadır. Aynı şekilde anüs içerisine yabancı cisim sokmaya çalışmak, zorlamakta yine makatta çatlağa sebep olabilir.
Makat İç Kasında Gerilme
Sfinkter kası olarak da bilinen bu iç kas kontrolsüz bir şekilde çalışmaktadır. Bu durum normalden fazla gerilmeye neden olması halinde yine anal fissür oluşabilmektedir.
Diğer Nedenler (Daha Nadir Görülenler)
Yukarıda başlıklar halinde sıraladıklarım en önemli nedenler arasında yer almaktadır. Birde daha az görülen nedenler arasında yer almaktadır. Bunlar makat kanseri, cinsel yolla bulaşan hastalıklar olabilmektedir. Yani anal fissür hastaları mutlaka altında yatan nedeni de araştırmaları gerekir. Bazen sorun sadece kabızlık olmayabilir.
Anal Fissür Belirtileri Nelerdir?
Hastalığın yapısı ve nedenlerini aktarmaya çalıştım. Şimdi ise belirtilerini ele alarak devam edelim. Öncelikle şunu bilmelisiniz ki sorun ortaya çıktığı andan itibaren her dışkılama sırasında oluşturacağı belirtiler ile ben buradayım diyecektir. Bulgular hastalığın yeni ve kronik oluşuna göre ikiye ayrılır.
Dışkılama Esnasında Ağrı, Can Yanması
Belirtiler arasında ağrı ilk sırada gelmektedir. Hastalar bu ağrıyı sanki cam parçası ile cildi çiziyormuş gibi tarif ederler. Ağrı hastalığın yeni dönem ya da kronik olmasına göre değişik sürelerde devam eder. Yeni dönem hastalarda dışkılama sonrası 3-4 dakika içerisinde geçerken, kronikleşen hastalarda ise dışkı sonrası 2-3 saat daha devam edebilmektedir. Hastalar bu can yanmasını yaşamamak için tuvalete bile gitmek istemezler. Dışkı erteleme dediğimiz bu durum tabii ki kabızlığın artmasına, sorunun daha da büyümesine neden olur.
Ağrının ilk nedeni dışkının yırtığa temas etmesi sonucudur. Bir diğer nedeni ise iç sfinkter kasının spazm sonucu uzun süre gevşeyememesidir. Bu durum aynı zamanda hastalığın iyileşmesini de geciktirmektedir. Öyle ki ameliyatlarda bu kası keserek hastalığın iyileşmesi hedeflenir. Tabii ki ameliyata gerek kalmadan daha pratik yöntemler olduğunu belirtmeliyim. Tedavi sayfasında bu yöntemleri detaylı bir şekilde ele alırız.
Kanama
Can yanması dışında birde kanama görülebilmektedir. Parlak renkte birkaç damla kan fark edebilirsiniz. Unutmamanız gereken kanamaya neden olan hemoroid, makat kanseri, kalın bağırsak kanseri ve bağırsak iltihapları da neden olmaktadır. Anal fissür de kanama + can yanması birlikte olur. Ağrısız kanama varsa bu iç hemoroid belirtisi olabilir.
Kaşıntı
Birçok makat hastalığı gibi anal fissür de kaşıntıya neden olmaktadır. Tabii ki tek başına kaşıntı teşhis koymak için yeterli değildir.
Meme (Skin Tag)
Hastalık kronikleşmesi ile birlikte yırtığın yanında skin tag dediğim meme oluşur. Buna nöbetçi meme de denir. Küçük şişlik olarak tarif edebiliriz.
Kesin Teşhis İçin Muayene Gerekir
Burada yer alan belirtilere bakarak hastalığı teşhis etmek zordur. 1 Haftadan uzun süren ağrı ve kanama şikâyetlerinde mutlaka genel cerrahi uzmanına muayene olmalısınız. Doktorunuz gözle muayene esnasında çatlağı görecektir. Fakat kasları kontrol etmek için rektal tuşe dediğimiz parmakla muayeneye de gerek duyacaktır.
